با توجه به عوارض فردی و اجتماعی ناشی از اعتیاد همواره راهکارهای مختلفی جهت ترک اعتیاد ذکر شده است که از جملۀ آن می توان به درمان دارویی، روان درمانی، سم‌زدایی و… اشاره نمود.
امروزه مسئلۀ اعتیاد به مواد مخدر شکل مخاطره‌انگیزی به خود گرفته است و مصرف مواد مخدر به‌عنوان یکی از غم‌انگیزترین تراژدی‌ها ابعاد زیستی، اجتماعی و روانی بسیاری از انسان‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اعتیاد به مواد مخدر یکی از مهم‌ترین مشکلات اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی است که عوارض ناشی از آن تهدید جدی برای جامعه محسوب میگردد. در کشور ما نیز اعتیاد به‌عنوان یک معضل اجتماعی مطرح است. آمار دقیقی از افراد معتاد در جامعه وجود ندارد ولی بر اساس آمار ارائه شده از طرف ستاد مبارزه با مواد مخدر تعداد افراد مبتلا بالغ بر 2.2 میلیون نفر می باشد. با توجه به عوارض فردی و اجتماعی ناشی از اعتیاد همواره راهکارهای مختلفی جهت ترک اعتیاد ذکر شده است که از جملۀ آن می توان به درمان دارویی، روان درمانی، سم‌زدایی و… اشاره نمود که دارو درمانی به همراه روان درمانی از مؤثرترین روش‌ها محسوب می‌شوند.
دارو درمانی ترک اعتیاد
ساخت داروها
علی الرقم اینکه دارودرمانی در جهان یکی از روش های جدید و تایید شده می باشد ، متاسفانه در ایران با توجه به مطالعه انجام شده نشان داده شد که متأسفانه هیچ الگوی ثابتی در ارتباط با ساخت این داروها وجود ندارد و کاملاً سلیقه‌ای و بدون رعایت دوز مشخص هستند که خود این امر می‌تواند باعث مسمویت در افراد مصرف کننده گردد. از طرفی عمده مادۀ مصرفی، داروهای دیفنوکسیلات و ترامادول بوده که هیچ‌یک از آنها اندیکاسیون در درمان اعتیاد ندارند. بر خلاف پروتکل‌های موجود در درمان سوءمصرف از قبیل Methadone maintenance therapy و یا استفاده از بوپرونورفین، داروهای دست ساز و غیر مجاز که در شبکه های ماهواره ای تبلیغ می کنند تنها شامل مخلوطی از داروهای اوپیوئیدی، مسکن‌ها و داروهای ضد افسردگی بوده که نه تنها کمک به درمان درد نمی‌کند بلکه باعث ایجاد وابستگی فرد به داروهای جدید نیز خواهد شد. از آنجا که عرضه این داروها در جامعه نه تنها در درمان اعتیاد مؤثر نبوده بلکه خود به عنوان یک تهدید برای افرادی که سعی بر ترک اعتیاد دارند مطرح است. امید است با نظارت دقیق ارگان‌های ذیصلاح خصوصاً وزارت بهداشت بر عطاری‌ها و افراد سودجو و جلوگیری از فروش داروهای غیر مجاز توسط آنها و همچنین برخورد قانونی با سودجویان متخلف بتوان هر چه سریع‌تر مانع از توزیع و عرضۀ این گونه ترکیبات در سطح جامعه گردید.
روان درمانی
برای بسیاری از افراد ترک فیزیکی اعتیاد و سم زدایی بدون روان درمانی کاری پوچ و بی حاصل است زیرا اگر فرد معتاد از نظر روانی و انگیزشی درمان نگردد و یا آماده ترک نگردد ، دوباره به اعتیاد پناه می برد.
روان درمانی یعنی کاوش و پیدا کردن زمینه های روانی و انگیزشی ابتلا به اعتیاد. این عوامل می توانند از مشکلات روحی و روانی در هنگام کودکی تا بزرگسالی باشد که فرد را جهت گریز از گذشته و رسیدن به آرامش به سوی مواد مخدر سوق می دهد . همچنین این عوامل می توانند از اختلالات شخصیتی و الگبرداری های غلط از سایرین باشد .
همچنین یکی دیگر از فواید روان درمانی ، ایجاد انگیزش برای ترک اعتیاد است . روان درمانگر با استفاده از تجربیات خود و با کلام خود می تواند روحیه و انگیزه ترک اعتیاد را برای فرد معتاد ایجاد نماید.
به خاطر داشته باشیم که اعتیاد علاوه بر بیماری جسمی ، یک بیماری روحی و روانی است که نیاز به درمان دارد
سم زدایی
سم زدایی مواد مخدر نیز نوعی دارو درمانی است . سم زدایی به دو روش سریع و تدریجی انجام می گیرد. روش سم زدایی سریع باید در کلینیک های مجهز پزشکی انجام پذیرد. در روش سریع انجام سم زدایی در حالت بیهوشی انجام میگیرد و در این مدت داروی ضد مخدر به بدن بیمار تزریق میگردد .
این روش فشار زیادی به بدن بیمار و اندام های حساسی چون مغز و قلب وارد می نماید به همین دلیل بدن فرد از نظر فیزیکی باید در سلامت کامل باشد تا توانایی تحمل این فشار بالا را دارا باشد .
البته چون بیمار در راین روش بیهوش است ، هیچگونه دردی را متوجه نخواهد شد . نحوه عمل کرد داروی سم ضدای نالتروکسان پاک کردن گیرنده های مخدر مغز می باشد.
پس از سم زدایی سریع، فرد برای مدت حدود حداقل 3 ماه باید از داروی ضد مخدر نالتروکسان استفاده نماید تا به طور کامل گیرنده های مخدر مغز پاک گردند و بدن به صورت طبیعی مورفین مورد نیاز خود را تولید نماید. در این مدت بیمار هیچ گونه تمایلی به مصرف مخدر ندارد و حتی از مخدر احساس تنفر نیز دارد .
این روش فقط برای ترک انواع مواد مخدر سنتی مناسب است و برای درمان روان گردان ها نتیجه مطلبوبی ندارد. متاسفانه اثرات جسمی روانگردان ها ویرانگر بوده و برخی از اثرات آنها حتی در صورت ترک نیز تا پایان عمر با بیمار می باشد.
نقش گیاهان دارویی در ترک اعتیاد
استفاده از گیاهان دارویی در درمان بیماری‌ها به آغاز تمدن بشر بر میگردد. در این میان تعداد متعددی با توجه به اثرات فارماکولوژیک آنها به‌نظر می‌رسد بتوانند در درمان کمکی کنترل عوارض ناشی از ترک اعتیاد مؤثر واقع شوند. از جملۀ آنها می‌توان به گیاه زنیان با اثرات ضد اسپاسمی و تسکین دهندۀ دردهای عضلانی، گل ساعتی با اثر ضد تشنجی و ضد اضطرابی، علف چای با خاصیت مسکن و آرام بخشی و باد رنجبویه با اثر ضد درد، ضد اضطراب و خواب‌آوری و همچنین سنبل‌الطیب با اثرات آرام بخشی اشاره نمود. با توجه به باور عمومی جامعه مبنی بر مؤثر بودن داروهای با منشاء گیاهی و همچنین عوارض کم این ترکیبات در مقایسه با داروهای صناعی اقبال عمومی جهت استفاده از این ترکیبات رو به افزایش می‌باشد. همین امر باعث شده که یکسری افراد سودجو اقدام به عرضۀ اشکال مختلف دارویی اعم از کپسول، قرص و یا شربت دست‌ساز با نام داروهای گیاهی ترک اعتیاد به‌صورت گسترده در سطح جامعه نمایند. این سوداگران مدعی هستند که این ترکیبات 100درصد گیاهی بوده و در درمان اعتیاد اعم از مواد مخدر (تریاک، هروئین) و داروهای روانگردان (شیشه، اکستازی و حشیش) مؤثر هستند.
تبلیغات
این تبلیغات از چند جنبه قابل بررسی‌اند:
- هیچ داروی شیمیایی و یا گیاهی به تنهایی در درمان عوارض ناشی از ترک اعتیاد مؤثر نمی‌باشد.
- داروهای مورد استفاده در درمان اعتیاد بسته به نوع ماده اعتیاد‌آور متفاوت است. یعنی دارویی که برای ترک شیشه استفاده می گردد نمی توان جهت درمان اعتیاد به هروئین استفاده نمود
از طرفی نتایج به دست آمده از مطالعه‌ای که در سال 91 بر روی داروهای با نام گیاهی ترک اعتیاد به‌دست آمده از نقاط مختلف عطاری‌های سطح شهر تهران انجام شد نشان داد که متأسفانه هیچ‌یک از داروها حاوی ترکیبات گیاهی شناخته شده در درمان کمکی عوارض ناشی از ترک اعتیاد نبوده و از طرفی نتایج حاکی از وجود حداقل یک مادۀ شیمیایی در 96 درصد نمونه‌ها بود. در این مطالعه نشان داده شد که دیفنوکسیلات در بیش از 90 درصد نمونه‌ها موجود بود. داروی بعدی ترمادول بود که در 67 درصد موارد قابل شناسایی بود. داروهای شیمیایی دیگر عبارت بودند از استامینوفن، کدئین، سرترالین، فلوکستین، دکسترومتورفان، سیپروهپتادین، کلرفنیرآمین، دیکلوفناک و تری هگزی فنیدیل بود.
نتیجه آنکه جهت ترک اعتیاد موادمخدر به هیچ عنوان نباید به تبلیغاتی که در رسانه ها و شبکه های اجتماعی انجام می پذیرد توجه کرد و جهت مشاوره و درمان و حتی تهیه داروهای ترک اعتیاد باید به مراکز قانونی و کمپ ترک اعتیاد دارای مجوز از سازمان بهزیستی که زیر نظر پزشکان متخصص این امر اداره می گردند مراجعه نمود.
منبع : روش های ترک اعتیاد از دکتر فرزانه جوکار
جهت تماس و اطلاع از شرایط پذیرش بیماران بر روی شماره تماس های زیر کلیک نمایید:
مطالعه مطالب زیر پیشنهاد می گردد:
